Pazartesi, 09 Mart 2015 20:00

Köyümüzde Halıcılık (Yüksek lisans tezi)

Yazan
Öğeyi Oyla
(0 oy)

Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi

 Araştırma kapsamına giren ikinci yöre olan Küçük Muhsine köyünde yün elde etmek amacıyla hayvandan kırkım işlemi Haziran ayında ve senede bir kez yapılmaktadır. Köyde yıkanan yünler önceleri taranırken günümüzde bu işlem dışarda para karşılığı yapılmaktadır. Taranan yünler iğlerle eğrilmekte ve ip haline getirilmektedir.

Yörede Istar'da denilen tezgahlar kullanılmaktadır. Bu tezgahların alt ve üst leventlerine yörede iğ denilmektedir. Köyde mevcut tezgah sayısı 10, yılda üretilen halı sayısı 30-50 civarındadır.

Eğrileri ipler "Gelep" adı verilen çileler haline getirilerek boyanması için şehre gönderilmektedir. Kullanılan boyalar kimyasaldır.

Çeyizlik halılar için yörede ipler, dokuyucular tarafından doğal boyalarla renklendirilmektedir. Yörede "Çöğen" denilen kök boya kırmızı ve kınalı sarı adı verilen koyu sarı renk elde edilmektedir.

Ayrıca sütleğen ve sarmaşık bitkisinden de san renk elde edilmektedir.Kök boyadan kırmızı renk elde etmek için boya maddesi yıkanıp kurutulduktan sonra ezilerk toz haline getirilmektedir.

10-15 Litre kadar yoğurt suyu içine 250gr. kadar şap ilave edilerek su kaynatılır. Yörede şap "Seğ"' olarak bilinmektedir.

Şapla kaynayan yoğurt suyuna "Gelep" adı verilen çileler atılarak kaynatılmaktadır. Boyanın daha iyi tutması ve renk vermemesi için yapılan bu işleme "Seğleme" "Açılama" denilmektedir. Seğleme işleminden geçen gelepler daha sonra kurumaya bırakılır.

Ezilen boya Meşe ağacı kabuklarının parçalanarak atıldığı su içinde kaynatılır, 1 kg. boyada 3'aklaşık lkg. kadar ip renklendirilmektedir.

24 Saat boya içinde bekletilen ip boyadan çıkarıldıktan sonra büyük baş hayvan idrarı içinde birkaç dakika bekletilmektedir. Bu işlem iplerin parlaması için 3'apılm aktadır. Yörede idrar elde etmek için sığır kullanılırken, özellikle camızın idrarı iplere istenmeyen bir görüntü verdiği için tercih edilmemektedir.

Bu işlemden sonra gelepler hemen yıkanarak kurumaya alınmaktadır. Koyu renk için 1 kg. ipe 1 kg. kadar boya kullanılırken boya miktarı az tutulursa kınalı sarı denilen ko3aı sarı renk elde edilmektedir.

Yine yörede sütleğen bitkisinden sarı renk elde edilmektedir. Yıkanan sütleğen bitkisi kaynatılarak ipler bu sujnın içinde bekletilmektedir.

Teknik olarak bu yörede de Gördes düğüm tekniği kullanılmaktadır, ilme sıralarından sonra aynı kalınlıkta iki bükümlü iplerin kullanıldığı, iki yada üç sıra argaç atılmaktadır. Tezgahtan çıkartılan halı, sadece çırpılmakta başka bir işlemden geçirilmemektedir.

Tezde köyümüzde incelenen 10 halının fotğrafları ve açıklamalarıda mevcuttur.

Köyümüzle ilgili kısım tezin 84. sayfasında halı fotografları ise 134. sayfa yer almaktadır. İncelemeniz dilegiyle. Saygılar.

Tez çalışmasının tamamını görmek için Tıklayınız.

Okunma 6082 defa Son Düzenlenme Pazartesi, 09 Mart 2015 20:02